In de directiekamer is outsourcing hét middel geworden om veranderingen door te voeren. Dat maakt het uitbesteden van bedrijfsprocessen een trend die de economische bewegingen overstijgt. Outsourcing is moeilijk omkeerbaar, omdat het tot afbouw van interne kennis leidt. Voorwaarde is dan wel de opbouw van kennis en vaardigheden in het aansturen van leveranciers. Maar daar schort het nog aan. Deze bevindingen volgen uit het vandaag verschenen Jaarboek Outsourcing Performance 2009, gebaseerd op onderzoek naar 674 uitbestedingcontracten bij 242 bedrijven en hun service providers.
EquaTerra en onderzoeksbureau Giarte voeren dit onderzoek naar het uitbesteden van IT-bedrijfsprocessen door Nederlandse ondernemingen jaarlijks uit. Met zijn zesde editie, is de Outsourcing Performance inmiddels uitgegroeid tot een langlopend onderzoek dat goed inzicht biedt in korte- en lange-termijnontwikkelingen van outsourcing in de Nederlandse markt.
Het uitbesteden van bedrijfsprocessen, is hét middel geworden voor ondernemingen om veranderingen in de bedrijfsvoering door te voeren. In een economische hausse gebeurt dat bijvoorbeeld om vernieuwing te bereiken. In een baisse bijvoorbeeld om kosten te besparen of te flexibiliseren. Het ontbreekt de uitbestedende partij daarna vaak aan inhoudelijke kennis in eigen huis, wat de outsourcing in steeds meer gevallen onomkeerbaar maakt. Voorwaarde is wel dat klanten investeren in regievoering van de uitbestede processen.
Multi-sourcing
Het werken met meer, vaak gespecialiseerde dienstverleners, is een bestaande ontwikkeling die EquaTerra nu echt door ziet breken. Dit zogenaamde multi-sourcen betekent dat klanten met meer partijen in zee gaan. Multi sourcing brengt wel de noodzaak tot volwassen regievoering aan klantzijde met zich mee. De daartoe benodigde kennis en kwaliteit, loopt bij veel bedrijven achter, er is vaak sprake van een absoluut gebrek aan kennis en kunde.
Druk op de arbeidsmarkt
De druk op alle lagen van de IT sourcing arbeidsmarkt is enorm. "Klanten en leveranciers in de sourcingmarkt vissen in dezelfde vijver en zitten daarom steeds vaker om tafel om te bezien waar de benodigde capaciteit vandaan moet komen. India en de Oost-Europese lidstaten, zijn maar deels het antwoord op de krappe situatie op Nederlandse IT arbeidsmarkt. Deze krapte frustreert de ontwikkelingen op outsourcinggebied", zegt Nico Boot, directeur van EquaTerra Benelux.
Uitbesteden aan partijen die gebruik maken van opkomende economieën voor de uitvoerende werkzaamheden , het zogenaamde global sourcen, is steeds meer gemeengoed bij het uitbesteden. Het aansturen van uitbestede bedrijfsprocessen op afstand en het definiëren van de behoeften van lokale gebruikers, vraagt andere kwaliteiten. Een hogere opleiding en liefst jarenlange praktische ervaring bij de klant, zijn belangrijk. Leveranciers werken aan hun wereldwijde organisatie, maar moeten ook lokale aanwezig zijn. De arbeidsmarkt voor mensen met de hiertoe benodigde kennis en vaardigheden, is langdurig krap.
Verlengen van contracten geen vanzelfsprekendheid meer
Na drie tot vijf jaar lopen contracten af en evalueert de klant de relatie met de huidige leverancier. Het proces van ‘reletting’ bepaalt of de heraanbesteding opnieuw wordt gegund aan dezelfde leverancier en in welke vorm. Na de eerste uitbestedingsgolf van 2003-2004-2005, bevindt de Nederlandse markt zich nu midden in de eerste fase van grootscheepse reletting. Van de 3,5 miljard euro jaarlijkse contractwaarde die het Jaarboek vertegenwoordigd, staat 580 miljoen euro onder druk: klanten geven aan dat het verlengen van deze contracten geen vanzelfsprekendheid is.
‘Heel helder blijkt uit het Jaarboek dat leveranciers die hun klanten tot hun ‘fans’ hebben gemaakt, in meer dan 90% van de gevallen kans maken op vernieuwing van het bestaande contract en in meer dan 50% van de gevallen extra werk krijgen van hun klanten’, zegt Marco Gianotten. ´Tevreden klanten, zijn dus trouwe klanten.´
Maar in zijn algemeenheid laat het rapport zien dat de klanten maar matig tevreden zijn met hun leveranciers, een aantal middelgrote, vaak wat meer specialistische partijen, presteert hier goed (zoals Sogeti, T-Systems, Schuberg Philis en Centric). De grotere Europese en wereldspelers (zoals IBM, EDS, HP, Atos Origin, Capgemini en Getronics) presteert hier stukken minder, ondanks lichte verbeteringen door de jaren heen. Indiase spelers die de afgelopen jaren behoorlijk goed presteerden, doen het voor het eerst zichtbaar minder goed.
Regisseurs gezocht
Het toegenomen belang van outsourcing als veranderinstrument, plaatst het onderwerp rechtstreeks op de directieagenda. Succes van de organisatie hangt in toenemende mate samen met succes van uitbesteding. Dat vereist het opbouwen van voldoende kennis en kunde om uitbesteding aan te kunnen sturen. En juist hier vormt zich een duidelijk knelpunt.
"De arbeidsmarkt en de opleidingsmarkt, zijn niet meegegroeid met de veranderde realiteit", zegt Nico Boot. "Veel organisaties zijn op zoek naar goede regisseurs voor hun uitbestedingscontracten. Het zijn gouden tijden voor senior managers die hier handen en voeten aan weten te geven. Helemaal als het specialisten zijn wat betreft bijvoorbeeld financieel-administratieve, of personele bedrijfsprocessen."