Sinds het begin van de coronacrisis is de wereldwijde verkoop van monitoring software, waarmee bedrijven thuiswerkende medewerkers in de gaten kunnen houden, flink gestegen. Deze verhalen komen vooral vanuit de Verenigde Staten, waar de leidinggevenden op ieder moment van de dag live mee kunnen kijken op het beeldscherm van de medewerker. Dat dit allemaal kan, wil niet zeggen dat het ook mag.
Legitiem doel
Controle van werknemers is niet perse een negatief iets. Vanuit de werkgever moet er namelijk op worden toegezien dat werknemers gezond en veilig thuiswerken. De controle is in dit geval ook bedoeld om de werknemers te beschermen. Echter mag het controleren van werknemers alleen gebeuren onder strikte voorwaarden en afspraken, omdat anders al snel de vraag rijst of de privacy van werknemers wordt geschonden. Wanneer een werkgever een werknemer wil controleren, moet er sprake zijn van een legitiem doel en een gerechtvaardigd belang. Dit belang moet ook nog eens zwaarder wegen dan de belangen van de werknemer. Hierbij kun je denken aan het voorkomen van illegale activiteiten, het verminderen van kosten of efficiënter kunnen werken. Een veel aangedragen reden is het vermoeden van misbruik van het internet- en e-mailsysteem van de werkgever. In dit geval kan er een gerichte controle uitgevoerd worden en is het niet nodig om bijvoorbeeld een heel team te monitoren. Op afstand mag een werkgever nooit e-mails van de thuiswerker inzien die als privé gemarkeerd zijn.
Werknemer informeren
Heimelijke controle is alleen toegestaan bij een redelijk verdenken van bijvoorbeeld diefstal en fraude en mag enkel incidenteel plaatsvinden. Voor andere controles moeten werknemers dus geïnformeerd worden over het feit dat controle plaatsvindt of kan plaatsvinden. Ook dienen regels overlegd te worden waaraan de werknemer zich moet houden. In het kader van de AVG moet de werkgever de werknemer ook informeren over welke persoonsgegevens daarbij worden verwerkt, hoe lang deze worden bewaard, wat zijn/haar rechten zijn enzovoort. Voorafgaand aan de inzet van spionagesoftware moet er dus informatie gegeven worden over (mogelijke) controle.
Thuiswerkovereenkomst
Voor zowel werkgevers als werknemers kan het een ingewikkelde overgangsperiode zijn. Als maatschappij zijn we niet op een rustig tempo overgestapt, maar moesten we in één keer massaal om. Dit vergt flexibiliteit van beide partijen. Om misverstanden en discussie te voorkomen is het slim om de afspraken alsnog vast te leggen in een thuiswerkovereenkomst. Hierin schrijf je bijvoorbeeld afspraken op over het aantal uur dat thuis wordt gewerkt, over welke periode, afspraken over onkostenvergoedingen en welke apparatuur er ter beschikking is gesteld. Over het algemeen betaalt de werknemer bijvoorbeeld zelf voor de extra energiekosten waardoor energie vergelijken verstandig is voorafgaand aan een periode van thuiswerken. Daarnaast is het verstandig om afspraken op te nemen in verband met de eisen die de arbo-dienst aan een thuiswerkplek stelt. Steeds meer bedrijven maken een blijvende overstap naar thuiswerken, waaronder het Japanse Fujitsu.
Lees ook