We verraden onszelf online. We zéggen wel dat we privacy belangrijk vinden, maar in de praktijk offeren we het op in ruil voor voordeeltjes en gemak. Erger nog: we geven het ook voor niets weg, met ons eigen onveilige gedrag.
Het was weer even schrikken. De uitkomsten van het privacy-onderzoek dat Right Marktonderzoek in opdracht van ons heeft uitgevoerd. Tenminste, het was schrikken voor optimisten en voor gewone gebruikers. Cynici en pessimisten werden waarschijnlijk bevestigd in hun denken. Wat blijkt? Consumenten zijn niet bereid om een stuk van hun online privacy in te leveren als ze daarvoor voordeel of gebruiksgemak krijgen. Zéggen ze, in antwoord op een algemene en enigszins abstracte vraag.
Slechts lippendienst
De praktijk is helaas heel anders. Het onderzoek is na die algemene vraag dieper doorgegaan op de materie. De ondervraagde Nederlanders zijn specifieke scenario’s voorgelegd en naar hun handelingen daarin gevraagd. En ja hoor, daar komt de bevestiging van het pessimistische privacybeeld. Bied mensen een duidelijk voordeel, benoem het, en ze zijn toch wel degelijk bereid om hun eigen privacy op te offeren.
Waarvoor dan? Nou, bijvoorbeeld voor het verkrijgen van ‘optimale medische hulp’, of het ‘gemakkelijker oplossen van misdrijven’. Nederlanders zijn over het algemeen best bereid hun medische gegevens te delen en deze centraal op te slaan om optimale medische hulp te bewerkstelligen. En in het kader van een goede misdaadbestrijding staat het merendeel van de respondenten positief tegenover het opslaan van hun dna.
Maar naast maatschappelijk belang speelt ook het eigen belang een rol. In ruil voor korting op een aankoop, zijn mensen bereid om hun privégegevens te delen met een commerciële partij. Ze vergeten in dat geval vaak het principe ‘voor wat hoort wat’. Die korting krijgen zij namelijk omdat die commerciële partij verdient aan hun gegevens. Voer voor het Nationaal Online Privacy Debat dat we hebben georganiseerd met experts uit de politiek, wetenschap en het bedrijfsleven.
Een van de conclusies uit het debat is: onwetendheid overheerst, de burger is zijn/haar grip kwijt en we moeten naar omdenken wat privacy betreft.
Gebruik (ook) je verstand
Maar er moet überhaupt meer nagedacht worden. Niet alleen door bestuurders en wetgevers, commerciële aanbieders en managers. Juist wij als eindgebruikers moeten meer ons verstand inzetten om onze privacy te beschermen. We bedreigen die namelijk ook zelf door onwetendheid en onveilig gedrag. Uit het onderzoek blijkt weliswaar dat mensen veilige wachtwoorden gebruiken, maar in de praktijk maken veel mensen verbinding met onveilige Wi-Fi-netwerken. Daarlangs valt veel, heel veel buit te maken. Weten we eigenlijk al heel lang. En het kan veiliger, dat weten we ook al heel lang. Maar we doen het niet.
Nog een laatste schrikmomentje, voor nu: locatie. We mogen toch tegenwoordig wel als bekend veronderstellen dat metadata, zoals wáár je bent geweest, ook veel over ons prijsgeeft. Bijna de helft van de respondenten in het onderzoek zegt dat de locatiefunctie op zijn/haar computer, tablet of smartphone is uitgeschakeld. Nog geen kwart heeft dit niet uitgeschakeld. Klinkt best goed, toch?
Helaas geeft het restant van bijna een derde aan niet te weten of het uitstaat en hoe dat dan te doen. Gezien de datahonger van veel diensten, apps en aanbieders valt het aan te nemen dat die een derde gewoon bij het kwart valt te scharen. Onwetend, onveilig, privacy weggevend.
