Mannen in witte jassen achter een deur met een geheime code. Dozen met kaarten met geheimzinnige gaatjes. Zo deed de computer zijn intreden in onze wereld. Daarna werd hij kleiner, begon minder cryptisch te communiceren en deed zijn intrede in het huishouden. Eerst als pc in de hoek, toen de laptop op schoot en nu de tablet altijd bij de hand. Hoe gaat dit verder?
Een paar jaar geleden reed ik tegen de avond naar huis, om er achter te komen dat mijn autoverlichting niet goed werkte. De schemer begon echt in te vallen, dus ik heb snel een veilige plek gevonden om mijn auto neer te zetten en te onderzoeken wat er aan de hand was.
Na de auto een keer opnieuw gestart te hebben en de meeste relevant knopjes een paar keer extra ingedrukt te hebben, pakte ik mijn telefoon en belde de hulpdienst. Een half uurtje later verscheen een geel bestelautootje en de expert bekeek de zaak, stelde een paar gerichte vragen om vervolgens een zekering te vervangen en mij een goede reis te wensen.
Wat wil ik hiermee zeggen? Toen ik net mijn rijbewijs had en me verplaatste in auto’s gebouwd in de jaren zeventig, was het controleren van de zekeringen de normaalste zaak van de wereld, net als choken of voorgloeien (afhankelijk van de brandstof) bij de koude start. Veel auto’s hadden nog een slinger (gecombineerd met sleutel voor de wielmoeren) om te starten bij een lege accu.
In de tussentijd is er veel gebeurd. Kenmerkend aan dit auto-voorbeeld is dat een aantal zaken van de toen nog 'jonge' technologie, zoals de choke en het voorgloeien, uit zicht verdwenen zijn.
Deze trend zie je veel vaker. Nieuwe ontwikkelingen laten veel van de binnenkant en werking zien. Naar mate de oplossing volwassener wordt, verdwijnt het zicht op de technologie en blijft alleen de functionaliteit over. Bijna niemand windt meer een horloge op, de thermostaat in huis (of in de auto) regelt de temperatuur en onze tv laat vijftig of meer zenders zien zonder dat je die één voor één hebt hoeven in te stellen.
Ook in de it zie ik deze ontwikkeling zich nu voltrekken. De eerste jaren was it iets dat door een select groepje specialisten in grote ruimtes, achter in grote kantoren bedreven werd. Communicatie liep eerst in geheimtalen (binair, assembler, ponskaarten) en werd later mogelijk in iets menselijker taal door de opkomst van de terminal. Een vast stramien van 24 bij 80 karakters en volledig voor gedefinieerde schermen, maar toch.
In de jaren tachtig gebeurde er iets bijzonders. IBM en Microsoft introduceerden de personal computer. De naam zegt het al. De computer kwam naar je toe die zomer… Informatie technologie was niet langer een ver van mijn bed show, maar de pc verscheen op steeds meer bureaus en werkplekken en ook thuis werd de typemachine snel vervangen door pc en printer.
De ontwikkeling van de pc ging snel, maar fundamenteel veranderde er weinig. De pc werd mobiel, de gebruikersinterface ontwikkelde zich van Windows 3.1 tot wat we nu hebben. De laptop werd een de facto standaard vorm om de computer ook mee te kunnen nemen. Het blijft echter een (personal) computer, die ook als zodanig gebruikt en behandeld moet worden. Vraag op straat waarom Ctrl-Alt-Del gebruikt wordt en men kan het niet goed uitleggen.
Uitgangspunt blijft dat de functionaliteit naar de vorm van de pc toegebracht is. Het palet aan oplossingen is groot, maar van spreadsheet tot first person shooter en van agenda tot dating site, moeten de oplossingen zich conformeren aan de vorm en (on)mogelijkheden van de pc.
Naast de pc zie je dan ook gespecialiseerde apparatuur ontstaan. Dit met meer of minder succes. De spelcomputer is misschien wel de meest succesvolle 'spin off' van de computer. Een ander, inmiddels bijna weer van het toneel verdwenen apparaatje was de pda.
Met de opkomst van de smartphone en het volwassen worden van de tablet, komt er opnieuw beweging in deze wereld. Belangrijk is vooral dat bij deze devices voor een hele nieuwe groep aan gebruikers het mogelijk is geworden om gebruik te gaan maken van de elektronische informatiewereld. Het is bij de meeste succesvolle apps de functie en gebruik dat voorop staat, niet de technologie.
Misschien minder zichtbaar (nog), maar nog veel ingrijpender is de volgende fase in de evolutie van de computer. De it duikt onder en is niet meer als zodanig herkenbaar. It duikt op, op plaatsen waar het vroeger niets te zoeken had. Toegepaste intelligentie en het vermogen zelfstandig te communiceren zal onze wereld veranderen. Dit 'Internet of Things', is zo groot en alomvattend dat het moeilijk afzonderlijk in beeld te brengen is.
De gemiddelde auto heeft nu al meer computerkracht dan een klein kantoor, geeft informatie door aan de garage en de fabrikant, communiceert met andere auto’s en met 'de weg'. In de gezondheidszorg zijn de mogelijkheden voor het monitoren en ingrijpen door sensoren en zelfstandig opererende modules steeds groter.
Zonder dat we het ons heel erg bewust zijn worden we meer en meer omringd door it en computers, wordt de zichtbare it steeds kleiner, maar de aanwezigheid en afhankelijkheid alleen maar groter.
