De discussie over de OV-chipkaart laait weer op. Tijd om te kiezen voor eenvoud: schrap de check-out en introduceer ‘Hemelsbreed reizen’. Het kan met de bestaande infrastructuur en zorgt voor eerlijker reizen en meer gemak.
Reizigers willen van A naar B. Hemelsbreed, door heel Nederland. Kies je bestemming en check in bij bus, trein of metro. Laat je zorgeloos vervoeren. Voor de reiziger telt alleen de hemelsbrede verplaatsing, de rest is bijzaak.
Het openbaar vervoer in Nederland mag gezien worden. Ons netwerk van trein, tram, bus en metro is fijnmazig en kwalitatief van wereldklasse. De OV-chipkaart maakt multi-modaal reizen mogelijk.
Maar we hebben het systeem te ingewikkeld gemaakt. Jaarlijks betalen reizigers twintig miljoen euro te veel omdat ze vergeten uit te checken. De lang verwachte single-checkin, single-checkout komt er maar niet, hooguit alleen voor de trein. Ondertussen moet de reiziger het gedoe maar accepteren. Aan toeristen is het complexe systeem niet eens uit te leggen.
Als we in Nederland niet doorpakken, wordt de OV- sector binnenkort door meer innovatieve concepten, zoals Uber ingehaald. En dat zou een ramp zijn. Niet alleen versnippert daardoor het openbaar vervoer, maar vindt er ook kapitaalvernietiging plaats. Er is veel geïnvesteerd in de OV-chipkaart, maar de huidige complexiteit en kruideniersmentaliteit van de ‘gereden kilometers’ zorgt voor hoge systeemkosten.
Hemelsbreed is de oplossing
Ik pleit ervoor om hemelsbreed te gaan reizen. Een reiziger wil vervoer van deur tot deur en daar moet het systeem op aansluiten. Momenteel betaalt een reiziger meer als de vervoerder een langere route aflegt en dat is eigenlijk gek. Ik vind het logischer als de reiziger hemelsbreed betaalt, volgens een rechte lijn van A naar B. Tegelijk lijkt het me billijk dat de vervoerders via de computers van TLS evenredig een vergoeding krijgen.
Aan de hand van de gegeven reis en het moment van de check-in kan het en de reisplanner van 9292 kan voor de vervoerders de verdeelsleutel vormen. De huidige machinekamer van de OV-chipkaart is er geschikt voor en kan in de toekomst ook e-ticket en smartphones ondersteunen.
Hoe kan het technisch
Hemelsbreed reizen is mogelijk als product op de huidige OV-chipkaart. Uitchecken hoeft niet meer: vooraf ‘zet je jouw bestemming klaar’ op de kaart of telefoon. Bestemmingen kies je simpel op het perron, op de smartphone of bij de buschauffeur. De meeste mensen hebben een standaard traject en geven alleen incidenteel een afwijkende bestemming op.
De huidige Mifare chipkaart bevat nog een aantal ongebruikte sectoren waarvan de toegang voor iedereen kan worden vrijgegeven (met een publieke sleutel). Daarmee kan iedereen zijn eerstvolgende bestemming aangeven of default trajecten instellen. Het systeem leest bij het inchecken de gewenste bestemming, verrekent de hele reis en administreert het reisrecht (dat laatste in een afgeschermde sector op de kaart). Uitchecken is niet meer nodig en controle onderweg is transparant.
Meer eenvoud en minder onzekerheid
Hemelsbreed reizen neemt onzekerheid weg en op een moderne smartphone met NFC-technologie kan je zelf je ticket inzien. Halverwege van bestemming veranderen is mogelijk. Voor hemelsbreed reizen is geen borg meer en reizigers weten vooraf wat hun reis kost.
Ook de enorme rompslomp van haltecoderingen verdwijnt bij hemelsbreed reizen: in Nederland lenen postcodes zich bij uitstek voor de benodigde eenduidige van-naar codering. De prijsberekening gebeurt op basis van jaarlijks vast te stellen prijs per hemelsbrede kilometer. Wat mij betreft stelt Willem Alexander die jaarlijks koninklijk vast.
Ict gericht op mensen
Wat de hernieuwde discussie over de chipkaart oplevert weet ik niet. Maar wat mij betreft maken we een sprong voorwaarts en wagen ons niet aan te gecompliceerde technologie. Stel dit keer niet de techniek maar de mens centraal. Voor de reiziger telt uiteindelijk de hemelsbrede reis. Ik ben ervan overtuigd dat dit meer mensen kan verleiden het OV te gebruiken en zo Nederland duurzamer maken.
Gerard Boersema, solution architect en specialist Verkeer & Vervoer bij Ordina
Reacties
Beste Gerard!
Ik kan het niet anders dan volledig met je eens zijn. Sinds de invoering van de strippenkaart rond 1980 hebben vervoerders behoefte gehad aan een drietal zaken:
1. Meting van de vervoersstromen
2. Tariefdifferentiatie
3. Financiele allocatie
Men heeft geprobeerd dit gat door slimme, maar uiterst omslachtige statistische methoden op te lossen (de teltrede), maar dit is maar zeer ten dele geslaagd. De nood was zo hoog, dat reeds midden '80-er jaren gespeeld werd met technologien als de magneetkaart. Deze stierf een vroege dood, maar de erfenis is nog steeds aanwezig. Toen werd het idee al bedacht dat abonnementhouders zich aan moesten melden (nog steeds een gotspe as je het mij vraagt. Er is namelijk al betaald voor een dienst, het bewijs is er, wat wil je nog meer van me?). Bij de chipkaart is het gebruikersgemak volledig op de achtergrond geraakt. Bedenk eens goed: je kunt niet eens controleren of je wel hebt ingecheckt. Vergeten om uit te checken levert een "boete" op die tot 18 euro op kan lopen met een uiterst omslachtige, klantonvriendelijke en ondoorzichtige procedure. Jouw voorstel neemt in ieder geval een PAAR van deze problemen weg. Blijft over: "weet niet of ik ingecheckt heb" - equivalent met "Heb niet gestempeld". Dank voor het meedenken met de consument en het verzinnen van transparante oplossingen. Detailpunt: vergeet niet dat er mensen zijn (zoals ik) die hun reisgedrag gaarne anoniem houden.
Dat gaat wel erg lang duren bij het instappen dan - als je überhaupt al weet naar welke halte je precies wil. En de allocatie richting de vervoerders vergeten we dan ook maar? Het zou wel helpen als in- en uitchecken overal hetzelfde is, dus bijvoorbeeld altijd bij de deur van het voertuig in plaats van soms op het perron.