De nationale politie heeft een grote aanbesteding voor werkplekapparatuur ingetrokken om geopolitieke redenen. Of de kans dat het Chinese computerconcern Lenovo een van de leveranciers had kunnen worden een rol gespeeld heeft bij dit besluit, is niet duidelijk.
De opdracht omvatte de levering van 'werkplekapparatuur en aanverwanten, bestaande uit vaste werkstations, mobiele werkstations, beeldschermapparatuur en overige werkplekapparatuur, randapparatuur, accessoires en het verrichten van diensten'. De geraamde waarde over een maximale looptijd van vier jaar zou een slordige 165 miljoen (inclusief optie voor extra bestellingen) bedragen. Het betrof het vernieuwen van apparatuur voor 65.000-70.000 politiemedewerkers.
De tender blijkt eind vorig jaar te zijn ingetrokken. Een van de bedrijven die zich hadden ingeschreven was Dell Technologies. Die zou volgens anonieme bronnen bezwaar hebben gemaakt en met een kort geding hebben gedreigd. Kern van de klacht zou zijn dat een andere mededinger, Bechtle, een grote Lenovo-partner is en de apparatuur van dit bedrijf zou inbrengen in zijn bieding. Gezien de Chinese komaf van Lenovo zou dit een veiligheidsrisico voor de Nederlandse overheid in het algemeen en de politie in het bijzonder kunnen zijn. Dell Technologies laat in een reactie weten hier inhoudelijk niet op in te willen gaan en verwijst naar de politie.
Geopolitiek
Een woordvoerder van de politie gaat ook niet in op de vraag of dit klopt. Wel meldt hij dat er geen sprake is geweest van een gang naar de rechter en stelt hij verder: 'We kijken op dit moment opnieuw naar de invulling van deze aanbesteding, waarbij we rekening houden met veranderende omstandigheden. In het licht van de veranderende geopolitieke situatie kijken we opnieuw naar maatregelen om mogelijke risico’s zoveel mogelijk te beperken.'
De zegsman verwijst voor meer context naar een Tweede Kamer-brief van het ministerie van Justitie & Veiligheid van eind november vorig jaar. Daarin kondigt minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) namens het kabinet een versterkte aanpak van statelijke dreigingen aan. Die dreiging vanuit onder meer Rusland en China neemt namelijk steeds verder toe melden de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Tot de risico's behoren onder meer de inzet van (digitale) middelen voor spionage, diefstal van kennis en technologieën sabotage van de vitale infrastructuur. Er loopt momenteel een onderzoek naar hoe apparatuur en programmatuur van organisaties uit landen met een tegen Nederland gerichte offensieve cyberagenda geweerd kunnen worden uit aanbestedingen van de rijksoverheid. Daarbij wordt een scan gemaakt welke apparatuur of programmatuur van bedrijven uit die landen bij de Nederlandse overheid draaien.
Spionage
Inkoop- en aanbestedingstrajecten in Nederland zijn ook aantrekkelijk voor spionnen. Er wordt tijdens zo’n traject vaak veel informatie weggegeven, onder andere via openbare aanbestedingsdocumenten. Uit de documenten wordt veelal duidelijk over welk soort expertise bedrijven beschikken; hiermee worden potentiële doelwitten geïdentificeerd.
Daarnaast kunnen statelijke actoren zo toegang krijgen tot gevoelige systemen of informatie, of kunnen zij een deel van de markt in handen krijgen. Dit marktaandeel kan op langere termijn risicovolle strategische afhankelijkheden opleveren. Verder bieden geleverde goederen en diensten kansen voor sabotage en spionage. Zo is er de afgelopen jaren bij zowel aanbestedingen van Defensie, politie en andere Nederlandse overheidsinstanties een spionagerisico geconstateerd.
Chinese bedrijven
Vorig jaar kwam de politie in he nieuws omdat het zevenhonderd camera's had gekocht van het Chinese bedrijf Dahua. Dat bedrijf is omstreden omdat het zou meewerken aan de onderdrukking van de Oeigoeren. Naar aanleiding daarvan wilde een meerderheid van de Tweede Kamer zo snel mogelijk af van het overheidsgebruik van Chinese cameramerken als Dahua en Hikvision (dat bij diverse gemeenten in gebruik is). Eerder al lag het Chinese netwerkbedrijf Huawei onder vuur omdat het delen van het netwerk van KPN beheert. En recent eiste de Britse overheid nog dat de overname van Newport Wafer Fab uit Wales door de Nijmeegse chipfabrikant Nexperia moest worden teruggedraaid.
Lenovo ontspring tot nu toe de dans. Waarschijnlijk speelt me dat het bedrijf groot is geworden door de overnames van computertakken van het Amerikaanse IBM en de smartphone-divisie van het eveneens Amerikaanse Motorola. Het concern leverde in 2021 nog de nieuwe supercomputer Snellius aan Surf, de ict-coöperatie van onderwijs en onderzoek. Overigens wil het bedrijf niet ingaan op vragen over de politie-aanbesteding en het toenemende anti-Chinese ondernemersklimaat.
Lees ook