Het eens zo succesvolle outsourcing-model dat grotendeels is gebaseerd op schaalvergroting, blijkt niet meer te werken. Traditionele it-dienstverleners zoals Kyndryl, Atos en DXC krijgen het moeilijk nu meer en meer klanten richting grote cloud-aanbieders migreren. Met als gevolg dat de klassieke markt voor outsourcing krimpt. Daardoor neemt de dekking van de investeringen af, terwijl de kosten toenemen.
Burnt Oak Partners ziet een negatieve spiraal ontstaan. Jan Bouman, partners van deze consultancy in de Benelux: ‘Langlopende contracten voor outsourcing dreigen een molensteen om de nek van veel it-bedrijven te worden.’ Deze neergang wordt versterkt door de opkomst van Apps en SaaS, oplossingen die direct vanuit de cloud komen.
Grote it-ondernemingen zoals IBM hebben op deze marktverschuiving gereageerd door hun outsourcing-activiteiten af te stoten. Ze kozen voor verzelfstandiging of verkoop. Bouman die 15 jaar in managementfuncties voor Atos werkte, vraagt zich af of traditionele it-bedrijven nog toekomst hebben. Hun continuïteit is in gevaar. Hij betwijfelt of dergelijke verzelfstandigingen levensvatbaar zijn.
De it-adviseur wijst ook op het risico dat bestaande klanten lopen bij een eventueel omvallen van deze verzelfstandigde bedrijven. Over 2021 rapporteerde Kyndryl een verlies van 2,3 miljard dollar.
Ook Boumans vroegere werkgever Atos is in zwaar weer terecht gekomen. De beurskoers is inmiddels gedaald van 100 euro in 2017 tot 10 euro deze maand. Atos overweegt het bedrijf op te splitsen in een legacy-deel onder zijn eigen naam en nieuw bedrijf dat Evidian gaat heten. Naar dat laatste bedrijf worden dan de meer gezonde activiteiten overgeheveld. Bouman: ‘Vermoedelijk wordt gezocht naar een koper voor het Atos-deel.’
Uurtje-factuurtje
DXC, een samenvoeging van HP Enterprise Services en CSC, is nog wel winstgevend. Recent bevestigde het bedrijf in gesprek te zijn met een private equityfonds over een mogelijke overname.
Bouman gaat in een blog uitvoerig in op de oorzaken achter de neergang van de traditionele it-industrie. Eerst leunde deze sector sterk op uurtje-factuurtje. Outsourcing-bedrijven lieten zich betalen voor vastgelegde services en service levels. Winsten vielen te vergroten door kosten te verminderen via schaalvergroting, meer efficiency, offshoring en automatisering. In de beginjaren lukte dat aardig. Hierdoor ontstond een op kostenbesparing gerichte cultuur.
Ook werd hardnekkig weerstand geboden tegen investeringen in vernieuwing. Verzoeken van verkoopteams om investeringen werden vaak geweigerd met het argument ‘wij zijn geen bank’. Bij outsourcing ging ook veel werk naar India. Maar dat als neveneffect dat veel Indiase bedrijven kans zagen dit zelf te doen. Met succes vielen ze Westerse it-dienstverleners op hun thuismarkt aan.
Kasstromen
Maar de grote klap kwam met de opkomst van hyperscalers als Amazon en Google. Die verdienen veel aan advertenties (Google), e-commerce (Amazon), softwarelicenties (Microsoft) en het vercommercialiseren van informatie (Google). Ze genereren kasstromen die grote investeringen in datacenters en infrastructuur mogelijk maken. Hun schaal is ongekend en ze kunnen massaal in cloudcapaciteit investeren zonder dat daar vooraf klantcontracten tegenover staan. Ook verdienen deze Big Tech-spelers aan consumenten. Traditionele it-spelers kunnen dit bedrijfsmodel onmogelijk kopiëren.
Veel it-bedrijven hebben als reactie hierop hun aandacht verschoven van outsourcing naar transformatie- en migratieprojecten. Ze komen daardoor te verkeren in de rol van toeleverancier van grote cloud- en saas-aanbieders. En ze verliezen hiermee grotendeels hun ‘vaste’ omzet uit langlopende contracten. Bovendien moeten ze deze markt delen met veel nieuwe, meer gespecialiseerde bedrijven.
Ook de opkomst van allerlei specialisten op het gebied van digitalisering leidt tot verlies van marktaandeel voor de traditionele systems integrators. Bouman noemt de migratiemarkt op zichzelf een interessant marktsegment, maar tegelijkertijd ziet hij cloud- en saas-aanbieders dit segment penetreren, door bijvoorbeeld expertise op te kopen.
Bouman: ‘Sommigen zijn van mening dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen, en dat legacy-systemen en datacenters nog lang in gebruik zullen blijven. Het zal zeker nog jaren duren voordat het merendeel van deze systemen naar de cloud gemigreerd is, maar de trend gaat onherroepelijk die richting op. Dat bewijzen ook de jaarlijkse groeicijfers van dertig tot veertig procent.’
Riskante route
De it-consultant ziet wel overlevingskansen voor traditionele outsourcing-bedrijven. Om tijd te winnen voor strategische veranderingen kunnen deze partijen noodgedwongen gaan samenwerken met de grote cloudleveranciers, Maar op termijn is dit een riskante route omdat men zich hiermee afhankelijk maakt. Een andere oplossing is specialisatie. Denk aan expertise op gebied van bepaalde markten, digitale innovatie, functioneel applicatiebeheer en business process outsourcing. Dit - gecombineerd met het beheer van hybride infrastructuren en cybersecurity - blijft voorlopig een belangrijke groeimarkt. Een derde uitweg is schaalvergroting door fusies, overnames of samenwerkingsverbanden met concurrenten. Zo’n consolidatieslag is echter niet gemakkelijk. Denk aan de financiering, het omzetten van klantcontracten en de impact op het bestaande personeel.
Een vierde optie is te zien of Europese it-bedrijven in staat zijn om een eigen Europese clouddatacenter-infrastructuur te bouwen en met succes te exploiteren. Een dergelijke infrastructuur moet voldoende schaalgrootte hebben om met de bestaande hyperscalers te concurreren. De technologie vormt hier niet het probleem, maar wel de financiering, concurrentieverhoudingen, geliberaliseerde Europese markt en internationale politiek.
