Het is niet ondenkbaar dat u een keer geconfronteerd wordt met een claim van een klant in verband met software die ondeugdelijk functioneert. Dat overkwam ook een computer- en softwareleverancier, hetgeen leidde tot een procedure waarin op 13 oktober 2004 een interessante uitspraak is gedaan door de Rechtbank ’s-Hertogenbosch (Computerrecht 2005, 13).
In deze zaak heeft een onderneming E een dealerovereenkomst afgesloten met een grote computeren softwarefabrikant (X genoemd). Op basis van deze overeenkomst heeft E het recht om software te leveren aan afnemers en deze bij hen te installeren. De overeenkomst bevat twee exoneratieclausules. Ten eerste blijkt dat X niet aansprakelijk is voor vermogensschade van welke aard dan ook (een zogenaamde aansprakelijkheidsuitsluiting) en ten tweede, voor zover X geen beroep toekomt op deze uitsluiting, is zijn aansprakelijkheid beperkt tot een bedrag gelijk aan 50 procent van de op grond van de overeenkomst gefactureerde of te factureren bedragen (een zogenaamde aansprakelijkheidsbeperking). Vervolgens geeft een klant (I) E de opdracht software te leveren en te installeren. Aangezien I van mening is dat de door E geleverde software niet werkt, ontbindt hij de overeenkomst met E en weigert hij de resterende openstaande facturen van E te voldoen. E dagvaart vervolgens I en vordert betaling van de openstaande facturen. I vordert op zijn beurt een verklaring voor recht dat de overeenkomst terecht is ontbonden plus een schadevergoeding (onder andere de kosten van de door de medewerkers van I nodeloos gemaakte uren). E roept vervolgens de computer- en softwarefabrikant X in vrijwaring op en vordert veroordeling van X tot al hetgeen E in de hoofdzaak aan I moet betalen.
Belang
In zaken als deze is het gebruikelijk dat de rechtbank een deskundige benoemt. Dit gebeurde dan ook in deze zaak. Op basis van het door hem verrichte onderzoek stelt de deskundige vast dat het verkochte X-softwarepakket drie fouten bevat, waarvan er één als ernstig wordt gekwalificeerd. In het kort komt de conclusie van de deskundige erop neer dat het door E aan I verkochte softwarepakket niet voldoet aan daaraan te stellen redelijke eisen van beschikbaarheid, foutloos opereren, beheersbaarheid en onderhoudbaarheid, mede gezien het feit dat deze programmatuur naar zijn aard wordt ingezet ten behoeve van de primaire bedrijfsprocessen, waar deze zaken van groot belang zijn. De rechtbank volgt integraal het oordeel van de deskundige en concludeert dat een van de drie geconstateerde technische mankementen als ernstig dient te worden gekwalificeerd. Met de deskundige gaat de rechtbank er tevens van uit dat de geconstateerde mankementen voortkomen uit de software zelf. Op basis hiervan volgt de rechtbank de deskundige in zijn conclusie dat de werking (van de onderdelen orderen voorraadadministratie) van het door E aan I verkochte, geleverde en geïnstalleerde softwarepakket onvoldoende en ondeugdelijk is. De rechtbank concludeert dan ook dat E tekortgeschoten is in de nakoming van de op hem rustende verplichtingen die voortvloeien uit de overeenkomst met I aangaande levering en installatie van het softwarepakket van computer- en softwarefabrikant X. Hoewel voor een geslaagd beroep op ontbinding niet is vereist dat de tekortkoming ook aan E kan worden toegerekend, doet de rechtbank ook daarover een interessante uitspraak. E beroept zich er op slechts verkoper te zijn van de door X ontwikkelde software. De rechtbank oordeelt echter dat de verkeersopvattingen meebrengen dat voormelde tekortkoming in beginsel voor rekening komt van E, ook indien E het gebrek niet kende noch behoorde te kennen, het verkochte product niet heeft geproduceerd en het gebrek buiten zijn toedoen is ontstaan. De omstandigheid dat E slechts wederverkoper/ dealer is of was van de producten van computer- en softwarefabrikant X, is dan niet van belang.
Aansprakelijk
In de vrijwaringszaak vordert E dat de rechtbank bij het in de hoofdzaak uit te spreken vonnis X gelijktijdig veroordeelt aan E te betalen datgene waartoe E in de hoofdzaak zal worden veroordeeld, en de veroordeling van X tot vergoeding van de door E onnodig gemaakte uren inzake implementatie en begeleiding. Aan zijn vordering jegens X legt E ten grondslag dat E een bestaand softwarepakket van het merk van X heeft geleverd, zodat de producent van de software op grond van art 6:187 BW aansprakelijk is. De redenering van E is als volgt. Indien van productaansprakelijkheid geen sprake is, is X aansprakelijk omdat X E een onjuist, althans niet-werkend, pakket heeft geleverd. Indien komt vast te staan dat er sprake is van een ondeugdelijk softwarepakket, is X bovendien aansprakelijk op grond van wanprestatie. Ook op grond van onrechtmatige daad is X aansprakelijk, omdat X gehouden is deugdelijke software te leveren, zowel in het kader van een contractuele relatie als van een buitencontractuele relatie. In de vrijwaringszaak stelt de rechtbank vast dat X inderdaad tekort is geschoten in de nakoming van de dealerovereenkomst met E en onrechtmatig heeft gehandeld door E niet-adequaat werkende software te leveren. Vervolgens acht de rechtbank een beroep op de aansprakelijkheidsuitsluiting van X naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar in het licht van het feit dat X in zijn algemene voorwaarden garandeert dat zijn producten voldoen aan de specificaties zoals vermeld in zijn brochures, E geen invloed heeft op de softwareontwikkeling door X en de software een technische fout bevat. De rechtbank laat de aansprakelijkheidsbeperking wel in stand, maar stelt vast dat het schadebedrag de aansprakelijkheidsbeperking niet overstijgt. Al met al wordt X veroordeeld E te vrijwaren in die zin dat X gehouden is dat aan E te voldoen, wat E ingevolge het vonnis in de hoofdzaak aan I dient te voldoen. Schade verhalen Mocht u geconfronteerd worden met een claim van een koper van uw producten, dan is het gezien deze uitspraak dus mogelijk deze schade te verhalen op de producent van de producten, ondanks het feit dat in de algemene voorwaarden van deze producent aansprakelijkheid hiervoor wordt uitgesloten. Afgezien daarvan is het wel raadzaam om te (laten) onderzoeken of uw eigen algemene voorwaarden voldoende berekend zijn op situaties als deze.
Schade verhalen
Mocht u geconfronteerd worden met een claim van een koper van uw producten, dan is het gezien deze uitspraak dus mogelijk deze schade te verhalen op de producent van de producten, ondanks het feit dat in de algemene voorwaarden van deze producent aansprakelijkheid hiervoor wordt uitgesloten. Afgezien daarvan is het wel raadzaam om te (laten) onderzoeken of uw eigen algemene voorwaarden voldoende berekend zijn op situaties als deze.
MR. J.M. SCHMIDT REDACTIE@CHANNELWB.NL