Het was even wachten. Maar 2022 heeft toch zijn grote tech-hype gekregen: ChatGPT, een bot die allerlei schrijfklussen kan klaren. De chatbot beantwoordt vragen zo overtuigend dat je al gauw denkt met een menselijke assistent te maken te hebben.

Artificiële intelligentie (ai)-tools konden tot voor kort alleen op een beperkt terrein scherp geformuleerde taken tot een goed einde brengen. De nieuwe generatie ai die nu op de deur klopt, blinkt uit in veelzijdigheid. Deze apps kunnen ogenschijnlijk uit het niets indrukwekkende scripties schrijven, gedichten maken en op basis van geschreven opdrachten video’s produceren. Ze kunnen zelfs eigenhandig software maken. En beter dan traditionele zoekmachines kunnen ze vragen beantwoorden. Welke toekomst valt Google Search te wachten?

Maar er valt over te twisten of OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, Dall-E 2 en GPT-3, alle credits mag opeisen voor deze hausse aan nieuwe tools. Wel maakte OpenAI, financieel gesteund door Microsoft en Elon Musk, deze breed toepasbare ‘generative ai tools’ als eerste voor iedereen toegankelijk. De publieke belangstelling explodeerde. Amper een week na lancering van ChatGPT waren al meer dan een miljoen mensen met de tool aan het experimenteren. In brede kring realiseert men zich dat ai ineens heel dichtbij is.

De reacties varieerden enorm: van uiterst negatief tot dolenthousiast. Zoals met alle nieuwe technologie zijn er nadelen, gevaren en onverwachte consequenties aan verbonden.

De onderwijswereld vreest grootscheeps plagiaat. Journalisten en andere content-makers worden in hun broodwinning bedreigd. Hele sectoren van de economie staan voor een ontwrichting, luiden sommige voorspellingen. Maar verliezen witte boorden-werkers straks werkelijk met bosjes hun baan? Of wacht hen interessanter werk waarin meer ruimte is voor creativiteit?

Leiden deze tools waarmee in een handomdraai nieuwe content valt te maken, tot een stortvloed aan nepnieuws en massale misinformatie? Staat het auteursrecht op de helling?

En gaat ai echt ons hele leven bepalen? Is er sprake van een iPhone-moment dat de wereld radicaal verandert? Of is enige relativering op zijn plaats? Sommige ai-experts denken dat de gevolgen te overzien zullen zijn. Deze ai-tools kunnen immers (nog) niet redeneren, onafhankelijk denken of zelf onderzoek verrichten. Ook zijn de resultaten bepaald niet altijd foutloos. Soms slaat deze software de plank volledig mis.

Gaat dit altijd zo blijven of groeit ChatGPT door naar vrijwel volledige perfectie? Vragen te over, ook op ethisch gebied. En de belangrijkste vraag is wellicht welke vragen we allemaal moeten stellen om deze ontwikkeling in goede banen te stellen. Wie naar een goed voornemen voor 2023 zoekt: denk hierover na en discussieer mee!